Ο Κορωνοϊός και τα Μάτια μας

Τα μάτια μας ενδέχεται να παίζουν και αυτά ρόλο στη μετάδοση του νέου κορωνοϊού ενώ παράλληλα σε αρκετές περιπτώσεις φαίνεται να επηρεάζονται από αυτόν. Αυτή τη στιγμή υπάρχουν ακόμη αρκετά κενά στις γνώσεις μας σχετικά με το πώς ακριβώς μεταδίδεται ο SARS-Cov-2, όπως έχει ονομαστεί το νέο στπέλεχος κορωνοϊού που εμφανίστηκε στην Κίνα, καθώς και σχετικά με το ποια είναι τα πλήρη συμπτώματα της νόσου Covid-19 που προκαλεί. Παρ’ όλα αυτά οι μέχρι τώρα ενδείξεις για την εμπλοκή των ματιών στάθηκαν αρκετές ώστε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αλλά και οι κατά τόπους αρμόδιοι φορείς, όπως τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Ασθενειών (CDC) των ΗΠΑ, να εκδώσουν σχετικές οδηγίες για το ιατρικό και νοσηλευτικό πρόσωπικό αλλά και για το ευρύ κοινό. Για τους πολίτες εν γένει η βασική συμβουλή (εκτός από το συχνό πλύσιμο των χεριών και τις άλλες γενικές οδηγίες) είναι να μην πιάνουν τα μάτια τους αν τα χέρια τους δεν είναι καθαρά, ενώ στους γιατρούς, νοσηλευτές και όσους έρχονται σε επαφή με ασθενείς ή ύποπτα κρούσματα συνιστάται επί πλέον η χρήση ειδικού προστατευτικού εξοπλισμού για τα μάτια.

Οι υποψίες για τη μετάδοση του κορωνοϊού και μέσω των ματιών ξεκίνησαν από τα λεγόμενα ενός κινέζου γιατρού. Πριν από λίγο καιρό ο Γουάνγκ Γκουανγκφά, εδικός για το αναπνευστικό σύστημα στο Πανεπιστήμιο του Πεκίνου, ανακοίνωσε ότι θεωρεί πως ο ίδιος «κόλλησε» τον κορωνοϊό μέσω του αριστερού ματιού του, από κάποιον από τους ασθενείς που παρακολουθούσε σε διάφορα νοσοκομεία. Όπως είπε χαρακτηριστικά, μετά την επαφή του με ασθενείς το αριστερό του μάτι κοκκίνισε και άρχισε να τον ενοχλεί έντονα. Αμέσως μετά εμφάνισε πυρετό, στη συνέχεια η μύτη και ο λαιμός του «έκλεσαν» και τελικά διαγνώστηκε με Covid-19.

Ο Γουάνγκ είναι πεπεισμένος ότι ο κορωνοϊός πέρασε στον οργανισμό του μέσω του ματιού του επεδή δεν φορούσε ειδικό προστατευτικό εξοπλισμό. Σχολιάζοντας το γεγονός σε διεθνή μέσα ενημέρωσης, επιφανείς λοιμωξιολόγοι από διάφορες χώρες συμφωνούν ότι ένα τέτοιο σενάριο είναι πιθανό, καθώς μολυσμένα σταγονίδια από κάποιον ασθενή μπορεί να έφθασαν στον βλεννογόνο του ματιού του κινέζου γιατρού και στη συνέχεια να πέρασαν στον οργανισμό του μέσω των αγγείων του επιπεφυκότα. Ωστόσο αρκετοί ειδικοί θεωρούν  δύσκολο το πέρασμα του κορονοϊού στον οργανισμό όχι μέσω εκπνεόμενων μολυσμένων σταγονιδίων αλλά μόνο μέσω της επαφής των χεριών με τα μάτια. Αυτό γιατί, αν και είναι πλέον γνωστό ότι ο SARS-Cov-2 μεταδίδεται ταχύτατα και με μεγάλη ευκολία όταν μολυσμένα αερολύματα (δηλαδή σταγονίδια που εκπέμπονται με την αναπνοή, τον βήχα ή το φτέρνισμα κάποιου φορέα) φθάνουν στους βλεννογόνους, ακόμη δεν είναι βέβαιο ότι μπορεί να μεταδοθεί όταν κάποιος αγγίζει με τα χέρια του κάποια επιφάνεια (π.χ. ένα τραπέζι ή ένα πόμολο) στην οποία βρίσκεται ο κορωνοϊός.

Το ενδεχόμενο αυτό ωστόσο δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αποκλειστεί γι’ αυτό και, με βάση το δεδομένο ότι η πρόληψη αποτελεί αυτή τη στιγμή το ισχυρότερο όπλο που διαθέτουμε, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει εκδώσει σχετικές οδηγίες, συμπεριλαμβάνοντας σε αυτές και τα μάτια. Έτσι, όπως προαναφέρασμε, εκτός από το στόμα και τη μύτη μας, θα πρέπει επίσης να αποφεύγουμε να αγγίζουμε και τα μάτια μας αν τα χέρια μας δεν είναι καθαρά (καθαρά χέρια σημαίνει ότι τα πλένουμε με σαπούνι τουλάχιστον για 25 δευτερόλεπτα κάτω από ζεστό, κατά προτίμηση, νερό ή με κάποιο αλκοολούχο διάλυμα). Επί πλέον οι γιατροί, το νοσηλευτικό προσωπικό και εν γένει όσοι είναι αναγκασμένοι να έρχονται σε επαφή με ασθενείς ή ύποπτα κρούσματα θα πρέπει, εκτός από μάσκα στη μύτη και το στόμα, να φορούν και προστατευτικό εξοπλισμό στα μάτια τους. Εδώ δεν εμπίπτουν τα γυαλιά ηλίου ή μυωπίας, ούτε οι φακοί επαφής: απαιτούνται ειδικά γυαλιά ή μάσκες που εφάπτονται στην περιοχή γύρω από τα μάτια, όπως αυτά της κολύμβησης.

Παράλληλα οι ειδκοί έχουν παρατηρήσει ότι σε ορισμένες περιπτώσεις η νόσος Covid-19 έχει και οφθαλμολογικές ενδείξεις και συμπτώματα. Σε αυτά περιλαμβάνονται η φωτοφοβία, ο ερεθισμός των ματιών, η υπεραιμία ή αγγειοδιαστολή του επιπεφυκότος καθώς και οι οφθαλμικές εκκρίσεις και τα δάκρυα. Όπως επισημαίνουν οι σχετικές αναφορές όλα τα παραπάνω συνήθως υποχωρούν στην πορεία της νόσου, όμως μερικές φορές ενδέχεται να χρειαστούν μεμονωμένη θεραπεία. Καθώς ωστόσο μπορούν να αποτελέσουν «σήμα» για την ύπαρξη του κορωνοϊού, οι ανά τον κόσμο αρμόδιοι φορείς, όπως π.χ. η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας και η Αμερικανική Οπτομετρική Εταιρεία, εφιστούν την προσοχή των οφθαλμιάτρων και οπτομετρών. Σύμφωνα με τις οδηγίες που έχουν εκδοθεί, όταν οι ειδικοί βλέπουν ασθενείς που εμφανίζουν τέτοια συμπτώματα ενώ παράλληλα έχουν πυρετό, βήχα, συνάχι, δύσπνοια ή άλλα αναπνευστικά προβλήματα, θα πρέπει να τους ρωτούν αν οι ίδιοι ή κάποιος συγγενής ή στενό φιλικό τους πρόσωπο έχουν ταξιδέψει πρόσφατα στο εξωτερικό, ιδιαίτερα σε κάποια από τις «ύποπτες» χώρες, ώστε αν χρειαστεί να τους αντιμετωπίσουν ως ενδεχόμενα κρούσματα της Covid-19 και να ακολουθήσουν τα σχετικά πρωτόκολλα.