Τι είναι Οπτομετρία
14 Φεβρουαρίου 2022Τσέγκου Μάγδα
16 Απριλίου 2024Εκτιμάται ότι ο αριθμός των ανθρώπων με ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας στις ανεπτυγμένες χώρες θα αυξηθεί περίπου 30% τα επόμενα 10 χρόνια και κοντά στο 60% μέχρι το 2050.
Τι είναι η Ηλικιακή Εκφύλιση της Ωχράς Κηλίδας;
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι μια από τις πιο σοβαρές νόσους των ματιών. Εκδηλώνεται πιο συχνά μετά τα 50 και συμβαίνει όταν με την ηλικία προκαλούνται βλάβες στην ωχρά κηλίδα, το πιο φωτοευαίσθητο σημείο του αμφιβληστροειδή χιτώνα στο πίσω μέρος του ματιού.
Ο κίνδυνος της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας αυξάνεται κατακόρυφα καθώς μεγαλώνουμε. Εκτιμάται ότι ένας στους επτά ανθρώπους άνω των 50 ετών έχει ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας και για κάθε δεκαετία μετά τα 40 ο κίνδυνος τριπλασιάζεται.
Η ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας δεν προκαλεί πλήρη τύφλωση αλλά θολώνει, περιορίζει και παραμορφώνει την κεντρική όραση. Αυτή η απώλεια της κεντρικής όρασης καθιστά την οδήγηση επικίνδυνη και δυσκολεύει πολύ το διάβασμα, τη χρήση ηλεκτρονικού υπολογιστή, το περπάτημα, όπως και τα μαστορέματα, το μαγείρεμα και όλες τις κοντινές εργασίες.
Είναι μια νόσος που επηρεάζει πάρα πολύ την καθημερινότητα και τη φυσιολογική ζωή και επί του παρόντος δεν έχει θεραπεία.
Για να προληφθεί η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας είναι σημαντικό να ακολουθήσετε τις εξής 10 συμβουλές:
10 συμβουλές για να μειωθεί ο κίνδυνος εμφάνισης ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας
1) Κάνετε το Amsler Grid Test
Ένας Ελβετός οφθαλμίατρος, ο Mark Amsler, επινόησε το 1947 ένα τετράγωνο πλέγμα 10 Χ 10 εκατοστά από κάθετες και οριζόντιες γραμμές που βοηθάει στην ανίχνευση οπτικών διαταραχών που προκαλούνται από μεταβολές στον αμφιβληστροειδή χιτώνα και ιδιαίτερα στην ωχρά κηλίδα .
Το πλέγμα – τεστ Amsler είναι ένα διαγνωστικό εργαλείο που εύκολα μπορείτε να κάνετε μόνοι σας σε έναν καλά φωτισμένο χώρο. Όταν η όραση σας είναι φυσιολογική θα πρέπει όλες οι γραμμές να εμφανίζονται ευθείες και να βλέπετε όλες τις περιοχές στο πλέγμα. Εάν έχετε εκφύλιση της ωχράς κηλίδας θα μπορούσατε να παρατηρήστε ελαττώματα στο πλέγμα.
Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν:
- κενά ή μαύρα σημεία
- στρεβλώσεις που συγκλίνουν σε ένα σημείο
- κυματιστές γραμμές
- θολότητα σε κάποια σημεία του πλέγματος
Εάν παρατηρήσετε κάποιο από τα παραπάνω, πρέπει να επισκεφτείτε τον οφθαλμίατρο, το συντομότερο δυνατό.
2) Ελέγξετε τα μάτια σας στον οφθαλμίατρο
Εάν η εκφύλιση ωχράς κηλίδας έχει παρουσιαστεί μόνο στο ένα μάτι, είναι πολύ πιθανό να μην υπάρχουν εμφανή συμπτώματα.
Συστήνεται να γίνουν δύο οθφαλμολογικές εξετάσεις:
- βυθοσκόπηση, όπου με οφθαλμικές σταγόνες γίνεται μυδρίαση της κόρης του ματιού και με τη χρήση της σχισμοειδούς λυχνίας (μικροσκόπιο) και ειδικού μεγεθυντικού φακού ελέγχονται οι δομές του βυθού (αμφιβληστροειδή και υαλοειδή χιτώνα), και
- οπτική τομογραφία συνοχής ωχράς κηλίδας ( O.C.T.). Είναι μια τεχνική απεικόνισης με φως χαμηλής συνοχής, της δομής όσο και της παθολογίας του αμφιβληστροειδή. Η μέθοδος αυτή έχει ιδιαίτερη βαρύτητα τόσο για τη διάγνωση της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας όσο και για την παρακολούθηση της.
3) Ενημερωθείτε για το ιστορικό των ματιών της οικογένειας σας
Οι γενετικοί παράγοντες παίζουν ρόλο σε ως το 70% των περιπτώσεων της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Εάν έχετε ένα στενό συγγενή με ηλικιακή εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, τότε έχετε τετραπλάσιες πιθανότητες να αποκτήσετε κι εσείς. Γνωρίζοντας το οικογενειακό σας ιστορικό μπορείτε να κάνετε πράγματα για να προστατέψετε την όραση σας ή/και να αλλάξετε κάποιες κακές συνήθειες. Περίπου ένας στους πέντε ανθρώπους έχει γονέα ή αδερφό με εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
4) Φοράτε γυαλιά ηλίου όλο το χρόνο
Το επιβλαβές υπεριώδες φως δεν υπάρχει μόνο τις ηλιόλουστες μέρες αλλά και τις μέρες με συννεφιά. Οι έντονες υπεριώδεις ακτίνες (UV) από τον ήλιο μπορούν να βλάψουν τα φωτοευαίσθητα κύτταρα του αμφιβληστροειδή και να προάγουν όπως και να επιταχύνουν την εξέλιξη της γήρανσης της ωχράς κηλίδας. Ο ειδικός στην εκφύλιση ωχράς κηλίδας Οπτομέτρης, θα σας βοηθήσει να βρείτε το καταλληλότερο ζευγάρι γυαλιών ηλίου με την μέγιστη προστασία, θα επιλέξει τους ιδανικούς φακούς και θα ενσωματώσει τους βαθμούς των γυαλιών σας για τις μακρινές αποστάσεις (εάν φοράτε), για να βλέπετε άνετα και ξεκούραστα όταν βρίσκεστε σε εξωτερικούς χώρους.
Μην κοιτάτε απευθείας τον ήλιο, ούτε για λίγα δευτερόλεπτα. Μην κάνετε ηλιοθεραπεία και φορέστε ένα καπέλο με φαρδύ γείσο για περισσότερη προστασία. Τα μάτια μας είναι ο μοναδικός εσωτερικός ιστός ο οποίος εκτίθεται στο υπεριώδες φως. Οι επιπτώσεις στα μάτια είναι αθροιστικές και συχνά μη αναστρέψιμες.
5) Φορέστε γυαλιά υπολογιστή – προστασίας από την μπλε ακτινοβολία
Η μπλε ακτινοβολία είναι μέρος του φάσματος του ορατού φωτός- αυτό που μπορεί να δει το ανθρώπινο μάτι. Έχει μικρό μήκος κύματος (380-500 nm) και την υψηλότερη ενέργεια. Περίπου το ένα τρίτο του συνόλου του ορατού φωτός θεωρείται μπλε φως. Ο ήλιος είναι η μεγαλύτερη πηγή μπλε ακτινοβολίας. Τεχνητές πηγές μπλε ακτινοβολίας είναι όλες οι οθόνες : κινητού, tablet, Η/Υ, τηλεόρασης καθώς και οι λαμπτήρες LED και φθορισμού.
Το 80% των ενηλίκων χρησιμοποιεί ψηφιακές συσκευές για περισσότερες από δυο ώρες την ημέρα. Σχεδόν το 67% χρησιμοποιεί δύο ή περισσότερες συσκευές ταυτόχρονα και το 59% έχει συμπτώματα ψηφιακής καταπόνησης των ματιών.
Δεδομένου ότι τα μάτια μας δεν μπορούν να φιλτράρουν την μπλε ακτινοβολία, σχεδόν όλη η μπλε ακτινοβολία διασχίζει το μπροστινό μέρος του ματιού (κερατοειδή και φακό) και φτάνει στον αμφιβληστροειδή χιτώνα.
Η συνεχής έκθεση μπορεί να βλάψει ανεπανόρθωτα τους φωτουποδοχείς της ωχράς κηλίδας όπως επίσης συμβάλλει και στην εμφάνιση και την εξέλιξη του καταρράκτη.
Τα γυαλιά υπολογιστή προσφέρουν προστασία από την μπλε ακτινοβολία, έχουν υποκίτρινη απόχρωση και φιλτράρουν την φωτοτοξική μπλε ακτινοβολία. Τα γυαλιά υπολογιστή εμποδίζουν την μπλε ακτινοβολία υψηλής έντασης η οποία είναι δυνητικά επικίνδυνη για τα μάτια. Τα γυαλιά υπολογιστή CSR είναι τα μόνα που ανακόπτουν το 94% της μπλε ακτινοβολίας και κατασκευάζονται στη Βαρκελώνη, όταν το μεγαλύτερο ποσοστό γυαλιών υπολογιστή δεσμεύουν μόνο μέχρι το 33%. Χρειάζεται μεγάλη προσοχή με την επιλογή τους.
Όσοι έχουν κληρονομική προδιάθεση για εκφύλιση ωχράς κηλίδας, και ιδιαίτερα όσοι έχουν χειρουργηθεί από καταρράκτη αλλά και όσοι θέλουν να προστατέψουν την ωχρά κηλίδα και να χρησιμοποιούν άφοβα τις οθόνες, καλό είναι να επιλέξουν τα γυαλιά υπολογιστή CSR με φίλτρο 94%.
6) Διακόψετε το κάπνισμα
Το κάπνισμα είναι ένας αποδεδειγμένος παράγοντας κινδύνου τόσο για την ανάπτυξη όσο και για την εξέλιξη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Το κάπνισμα επιταχύνει έως και πέντε φορές περισσότερο την εξέλιξη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Επίσης, ο καπνός του τσιγάρου περιέχει ένα μείγμα άφθονων χημικών ουσιών που αυξάνουν τα επίπεδα των ελεύθερων ριζών που παράγονται από τον οργανισμό και επηρεάζουν αρνητικά την κυκλοφορία του αίματος στα μάτια δημιουργώντας σοβαρές βλάβες στην ωχρά κηλίδα.
Σύμφωνα με πολυετείς έρευνες η μακροχρόνια επίπτωση σε διάστημα 10 ετών έδειξε ότι όσοι εξακολουθούν και καπνίζουν, έχουν τετραπλάσιο κίνδυνο όψιμης ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας σε σχέση με τους μη καπνιστές. Οι πρώην καπνιστές έχουν 3 φορές υψηλότερο κίνδυνο να παρουσιάσουν γεωγραφική ατροφία.
Η οφθαλμική έκθεση στον τοξικό καπνό του τσιγάρου, μπορεί να προκαλέσει οξειδωτικές βλάβες, αγγειακές αλλαγές και φλεγμονή στον παθογόνο καταρράκτη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Ο καπνός είναι υπεύθυνος για τις κυτταρικές αλλαγές στο επίπεδο του μελαχρόου επιθηλίου σε ασθενείς με ηλιακή εκφύλισης ωχράς κηλίδας, ενώ προάγει και τις παθοφυσιολογικές διεργασίες που συμβάλλουν στην αθηροσκλήρωση, συμπεριλαμβανόμενης της θρόμβωσης και της αγγειακής φλεγμονής. Η ίδια δε η νικοτίνη προάγει την αγγειογένεση.
Η διακοπή του καπνίσματος μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας, ενώ μετά την πάροδο 20 ετών από τη διακοπή του καπνίσματος, ο κίνδυνος εμφάνισης ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας είναι ίδιος με του μη καπνιστές.
7) Τρώτε πιο υγιεινά
Η κατανάλωση άφθονων σκούρων λαχανικών, όπως το ωμό σπανάκι, μπρόκολο, kale, και σπαράγγια, μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Μια μελέτη που δημοσιεύτηκε από ερευνητές στην Μασαχουσέτη (Eye and Ear Infirmary) αναφέρει ότι όσοι καταναλώνουν περισσότερα λαχανικά πλούσια σε καροτενοειδή (λουτεΐνη και ζεαξανθίνη) έχουν 43% χαμηλότερο κίνδυνο να αποκτήσουν εκφύλιση της ωχράς κηλίδας.
Η ίδια έρευνα έδειξε και τα οφέλη της κατανάλωσης ψαριών για την πρόληψη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Οι άνθρωποι που τρώνε περισσότερες από δύο μερίδες ψάρι την εβδομάδα έχουν 45% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν εκφύλισης ωχράς κηλίδας από εκείνους που τρώνε ψάρι μια φορά την εβδομάδα.
Ερευνητές στο Πανεπιστήμιο του Σύδνεϊ κατέδειξαν παρόμοια ευρήματα. Αξιολόγησαν 2900 άτομα ηλικίας 49 ετών και άνω. Οι συμμετέχοντες που έτρωγαν ψάρια τουλάχιστον μια φορά την εβδομάδα είχαν 40% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν εκφύλιση ωχράς κηλίδας αρχικού σταδίου, από εκείνους που έτρωγαν ψάρι μια φορά τον μήνα.
Επίσης όσοι έτρωγαν ψάρι 3 φορές την εβδομάδα, είχαν αισθητά χαμηλότερο κίνδυνο εξέλιξης εκφύλισης ωχράς κηλίδας.
Η κατανάλωση κόκκινων φρούτων (καρπούζι, ρόδι, φράουλες, κεράσια) και ξηρών καρπών (καρύδια, φιστίκια Αιγίνης) αποτρέπει την εξέλιξη τόσο της πρώιμης όσο και την ενδιάμεσης εκφύλισης της ωχράς κηλίδας σε πιο προχωρημένο στάδιο.
Αφαιρέστε από τη διατροφή σας τους επεξεργασμένου υδατάνθρακες (λευκό ψωμί, πατάτες, κουλούρια), καθώς έχουν υψηλό γλυκαιμικό δείκτη και προκαλούν ταχεία αύξηση του σακχάρου στο αίμα.
8) Ελέγξτε την αρτηριακή σας πίεση και τη χοληστερόλη
Η χοληστερόλη είναι μια λιπαρή ουςία που μπορεί να συσσωρευτεί στα αιμοφόρα αγγεία, εμποδίζοντας τη ροή αίματος που είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της υγείας του οθφαλμικού ιστού. Παραδείγματα τροφών με υψηλή χοληστερόλη που πρέπει να αποφεύγετε περιλαμβάνουν το κόκκινο κρέας, τα λουκάνικα, το μπέικον, το φοινικέλαιο, τα γαλακτοκομικά με πλήρη λιπαρά, τα συσκευασμένα μπισκότα, τα πατατάκια, τα ποπ κορν και όλα τα τηγανητά φαγητά.
Πρόσφατη μελέτη του 2020 συσχέτισε την υψηλότερη πρόσληψη τρανς λιπαρών – επεξεργασμένων προϊόντων που αυξάνουν τα επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα, με την παρουσία εκφύλισης ωχράς κηλίδας.
Η υπέρταση (υψηλή αρτηριακή πίεση), προάγει την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας περιορίζονται την ποσότητες αίματος στον χοριοειδή χιτώνα. Η απώλεια οξυγόνου στα μάτια επιταχύνει την εξέλιξη της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας αλλά και υπερδιπλασιάζει τον κίνδυνο εμφάνισης υγρής εκφύλισης ωχράς κηλίδας και απώλειας της κεντρικής όρασης. Η σωστή αντιυπερτασική φαρμακευτική αγωγή, για την καταπολέμηση της υπέρτασης, μειώνει τον κίνδυνο πρώιμης και ενδιάμεσης εκφύλισης ωχράς κηλίδας έως και 25% και όψιμης (υγρή) κατά 23%.
9) Ασκηθείτε και διατηρείστε το βάρος σας, φυσιολογικό
Η τακτική άσκηση μειώνει τον κίνδυνο εκφύλισης ωχράς κηλίδας. Όσοι περπατούν 3 χιλιόμετρα την ημέρα για τουλάχιστον 5 φορές την εβδομάδα, έχουν 70% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν εκφύλιση της ωχράς κηλίδας. Νέα μελέτη από την Ιατρική Σχολή της Βιρτζίνια, διαπίστωσε ότι 30 λεπτά σωματικής άσκησης την ημέρα, όπως περπάτημα, κολύμπι, ή ήπια αερόβια άσκηση, μπορεί να μειώσει έως και 45% την υπερανάπτυξη των αιμοφόρων αγγείων στα μάτια, που είναι υπεύθυνα για την ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας και για άλλες οθφαλμικές παθήσεις.
10) Ελέγξτε την επάρκεια σε βιταμίνη D
Αρκετές μελέτες έχουν βρει συσχέτιση μεταξύ της ανεπάρκειας της βιταμίνης D και την ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας. Η βιταμίνη D έχει αποδειχθεί ότι έχει ανοτροποποιητικές και αντιαγγειογενετικές ιδιότητες, υποδηλώνοντας έναν βιολογικό εύλογο ρόλο στην παθογένεση της εκφύλισης της ωχράς κηλίδας. Μια ομάδα επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Buffalo,στη σχολή της Δημόσιας Υγείας, με επικεφαλή την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Amy Millen, διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες που έχουν έλλειψη βιταμίνη D και συγκεκριμένο γονότυπο υψηλού κινδύνου, έχουν 6.7 φορές περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν εκφύλιση ωχράς κηλίδας από τις γυναίκες με επάρκεια βιταμίνης D και χωρίς γονότυπο υψηλού κινδύνου.
Η βιταμίνη D προστατεύει από την εκφύλιση της ωχράς κηλίδας λόγω των αντιφλεγμονωδών και αντιαγγειογενετικών της ιδιοτήτων . Το αντιοαγγειογενές αναφέρεται στην επιβράδυνση της ανάπτυξης νέων αιμοφόρων αγγείων που παρατηρείται συχνά στα τελευταία στάδια της ηλικιακής εκφύλισης ωχράς κηλίδας.
Ένας οπτομετρικός έλεγχος, είναι καλό να γίνεται τουλάχιστον κάθε δύο χρόνια. Ο ειδικός στη χαμηλή όραση Οπτομέτρης, θα αξιολογήσει την όραση και τις οπτικές σας ικανότητες. Θα σας καθοδηγήσει και θα σας συμβουλέψει ποιό είναι καταλληλότερο για εσάς οπτικό μέσο : γυαλιά όρασης, γυαλιά για υπολογιστή, φακούς επαφής και γυαλιά ηλίου.