Ανατομία του Ματιού και Όραση

Το μάτι

Το μάτι –το όργανο της όρασης– είναι πολυσύνθετο και ευαίσθητο. Ζυγίζει μόλις 7gr και έχει διάμετρο 25mm. Τα μάτια ενός ανθρώπου ανοιγοκλείνουν περίπου 17.000 φορές την ημέρα ενώ κατά τη διάρκεια της ζωής του βλέπουν κατά μέσο όρο 24 εκατομμύρια εικόνες.

Ο βολβός του ματιού μοιάζει με σφαίρα και έχει διάμετρο περίπου 2,5 εκατοστά. Βρίσκεται εγκατεστημένος στην οφθαλμική κόγχη και περιβάλλεται από ένα μαλακό στρώμα με ινώδη ιστό και μύες. Τα δάκρυα που παράγονται από το δακρυϊκό αδένα λιπαίνουν, ενυδατώνουν και διατρέφουν το μάτι.

Η κίνηση του ματιού ρυθμίζεται από έξι μύες οι οποίοι λειτουργούν πάντα σε ζεύγη. Ανάλογα με το μέγεθός τους οι μύες που κινούν τα μάτια είναι οι δυνατότεροι.

Τρεις διακριτοί χιτώνες περιβάλλουν το μάτι:

• Ο εξωτερικός χιτώνας που βρίσκεται στο πρόσθιο τμήμα του βολβού και περιλαμβάνει:
  – τον σκληρό χιτώνα (λευκό τμήμα) που επιτρέπει στο βολβό να διατηρεί το σχήμα του και
  – τον κερατοειδή χιτώνα (διάφανο τμήμα) που είναι υπεύθυνος για να επιτρέπει στο φως να εισχωρήσει στο μάτι.
• Το μεσαίο στρώμα που ονομάζεται ραγοειδής χιτώνας αποτελείται από την ίριδα, το ακτινωτό σώμα και το χοριοειδή.
  Η ίριδα είναι το έγχρωμο τμήμα το οποίο μπορεί να έχει καφέ, πράσινο, μπλε και σπανιότερα άλλο χρώμα. Η ίριδα αποτελεί το «διάφραγμα» του ματιού, ελέγχει την ποσότητα του φωτός που εισέρχεται στο μάτι και περιβάλλει την κόρη (μαύρο χρώμα).
  Πίσω από την κόρη βρίσκεται ο κρυσταλλοειδής φακός ο οποίος αυξομειώνει την κυρτότητα του ώστε οι ακτίνες του φωτός να εστιάσουν πάνω στον αμφιβληστροειδή. Το ακτινωτό σώμα αλλάζει το σχήμα του φακού και επιτρέπει στο μάτι να εστιάζει σε διαφορετικά αντικείμενα και αποστάσεις (προσαρμογή). Πίσω από το φακό βρίσκεται το υαλοειδές, το οποίο «γεμίζει» τα 2/3 του οπίσθιου μέρους του βολβού.
  Ο χοριοειδής χιτώνας είναι μια μεμβράνη μεταξύ του σκληρού και του αμφιβληστροειδή ο οποίος χάρη στα αιμοφόρα αγγεία, από τα οποία αποτελείται, μεταφέρει οξυγόνο και θρεπτικές ουσίες στον αμφιβληστροειδή.
• Ο αμφιβληστροειδής, ο οποίος είναι ο πιο εσωτερικός χιτώνας , καταλαμβάνει τα 3/4 της εσωτερικής επιφάνειας του ματιού.
  Στον αμφιβληστροειδή χιτώνα προβάλλονται οι εικόνες που βλέπουμε και εκείνος με τη σειρά του στέλνει στον εγκέφαλο, μέσω του οπτικού νεύρου, τα οπτικά ερεθίσματα.
  Στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδή υπάρχουν 150 εκατομμύρια ραβδία τα οποία δεν αναγνωρίζουν χρώματα και παρέχουν περιφερική όραση, ενώ στο κέντρο του αμφιβληστροειδή στην ωχρά κηλίδα υπάρχουν 7 εκατομμύρια κωνία, που είναι υπεύθυνα για τη λεπτομερή όραση. Με τη βοήθεια των κωνίων οδηγούμε, διαβάζουμε και αναγνωρίζουμε πρόσωπα. Τα κωνία ενεργοποιούνται στο έντονο φως ενώ τα ραβδία είναι περισσότερο ευαίσθητα στο ημίφως.

Όραση

Η οπτική αντίληψη είναι δυνατή μόνον όταν υπάρχει φως. Ακτίνες φωτός διαπερνούν τον κερατοειδή χιτώνα του ματιού, το φως διαθλάται και μέσω του υδατοειδούς υγρού φτάνει στον κρυσταλλοειδή φακό ο οποίος εστιάζει τα είδωλα. Στη συνέχεια διασχίζει το υαλοειδές υγρό και απορροφάται από τον αμφιβληστροειδή χιτώνα, μετατρέπεται σε ηλεκτρική ενέργεια και μέσω του οπτικού νεύρου μεταφέρεται στον εγκέφαλο όπου αποκωδικοποιούνται οι πληροφορίες.

Η όραση είναι η κυρίαρχη αίσθηση,υπεύθυνη για την υποδοχή των πληροφοριών που λαμβάνουμε σε ποσοστό 80-85%.

Η όραση δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένη κατά τη γέννηση. Τους πρώτους μήνες της ζωής ενός βρέφους τα μάτια και ο εγκέφαλος μαθαίνουν να συνεργάζονται. Ενώ η πλήρης ανάπτυξη επιτυγχάνεται όταν από κοινού ο εγκέφαλος και τα μάτια παρέχουν οπτικές πληροφορίες.

Οι περισσότερες δραστηριότητες και κινήσεις είναι συνδεδεμένες με τη λειτουργία του οπτικού συστήματος.

Από ένα υγιές οπτικό σύστημα εξαρτώνται:

• Η σωματική και η ψυχική ισορροπία
• Η προσωπική και επαγγελματική πρόοδος
• Η ποιότητα της ζωής